Η ΣΜΥΡΝΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΕΩΣ ΣΗΜΕΡΑ
Η Σμύρνη υπήρξε μια από τις πιο σημαντικές πόλεις της Μικράς Ασίας από την αρχαιότητα μέχρι τους νεότερους χρόνους.. Στην αρχαιότητα ήταν γνωστή ως μια από τις πόλεις που διεκδικούσαν την καταγωγή του Ομήρου. Οι μυθικές παραδόσεις αναφέρουν ότι η πόλη ιδρύθηκε από την αμαζόνα Σμύρνα ή Σμύρνη ή από τον Θησέα. Οι αρχαιολογικές μαρτυρίες επιβεβαιώνουν το ιστορικό πυρήνα του μύθου. Η πρώτη κατοίκηση της Σμύρνης εντοπίστηκε σε μια μικρή χερσόνησο στη βορειοανατολική ακτή του κόλπου της Σμύρνης. Η θέση αυτή είναι γνωστή σήμερα με την ονομασία Μπαϊρακλή Η πρώτη αυτή εποίκηση χρονολογείται το 3000 π.Χ.
Μεγάλη ακμή , γνώρισε η πόλη και το λιμάνι της, το Ναύλοχον, κατά τους αρχαϊκούς χρόνους. Την εποχή αυτή κόπηκαν τα πρώτα νομίσματα.
Κατά την εκστρατεία του Μ.Αλεξάνδρου εναντίον των Περσών, ο μεγάλος στρατηλάτης αποκοιμήθηκε στο όρος Πάγος. Στον ύπνο του έλαβε εντολή από την θεά Νέμεση, να κτίσει εκεί μια καινούργια πόλη και να εγκαταστήσει τους κατοίκους της Σμύρνης που στο μεταξύ, είχαν διασκορπιστεί σε κώμες. Αυτό ακριβώς, έκαναν μόνοι τους οι ίδιοι οι Σμυρναίοι στα τέλη του 4ου αι. Η νέα πόλη κτίστηκε στους πρόποδες του Πάγου και έκτοτε γνώρισε μεγάλη ακμή. Περιγράφεται από τον Στράβωνα, ως η ωραιότερη πόλη της Μ.Ασίας. Αναφέρεται δε, ότι δύο μεγάλη κεντρικοί δρόμοι, η Χρυσή οδός και η Ιερά οδός συμβάλουν στον δροσισμό της πόλης από την θάλασσα. Βασικό σημείο της ζωής της πόλης, αποτελεί το λιμάνι της γύρω από το οποίο, βρίσκονται στοές, ιερά και μνημεία (το Μητρώον και το Γυμνάσιον).Στις κλιτείς του Πάγου βρισκόταν το θέατρο, η ιατρική σχολή, το στάδιο, η βιβλιοθήκη, το Στρατονικείον, το βουλευτήριο, το πρυτανείο, οι ναοί της Αθηνάς, της Κυβέλης, του Απόλλωνος, καθώς και το Ομήρειον. Κατά την ρωμαϊκή περίοδο, στην πόλη, υπήρξε έντονη εμπορική δραστηριότητα και ταυτόχρονα διατηρήθηκε η αυτονομία της (190π.Χ). Καταστράφηκε από σεισμούς το 178π.Χ. αλλά το 180π.Χ. ανοικοδομήθηκε με μεγαλύτερη λαμπρότητα.
Κατά του πρώιμους βυζαντινούς χρόνους, η Σμύρνη συνέχισε να είναι μια σημαντική πόλη, όμως μεγάλη ακμή, γνώρισε κατά τους μέσους βυζαντινούς χρόνους. Ανέπτυξε αξιόλογη εμπορική κίνηση κι οικονομική ζωή, πράγμα που προκάλεσε πολλές πειρατικές επιδρομές. Το 1084 κυριεύθηκε από τους Σελτζουκίδες και το 1092 από τον πειρατή Τσαχά. Ανακαταλήφθηκε από τον Ιωάννη Κομνηνό, κατά την διάρκεια της βασιλείας του οποίου (1118 -1143) ανακαινίστηκε και επισκευάστηκε το φρούριο του Πάγου.
Έως τον 17ο αι. , ήταν κυρίαρχο πληθυσμιακά το μουσουλμανικό στοιχείο.
Από τον 17ο αι. παρατηρείται εισροή Ευρωπαίων και κυριαρχία τους στο εμπόριο, καταρχάς Γάλλων, Άγγλων και Ολλανδών, δευτερευόντως Ιταλών, Δανών, Σουηδών κλπ καθώς και Ελλήνων, Αρμενίων και Εβραίων, που αναπτύσσουν παράλληλες δραστηριότητες.
Η αύξηση του διαμετακκομιστικού εμπορίου, έχει ως συνέπεια την ανάπτυξη του λιμανιού, που προωθείται ακόμη περισσότερο τον 18ο αι
Εντυπωσιακή ακμή και δραστηριότητα, άρχισε να παρατηρείται από τις αρχές του 18ου αι όπου και αριθμούσε 10.000 κατοίκους ενώ το 1717 η πόλη, αριθμούσε 29000 κατοίκους, από τους οποίους οι 10000 ήταν Έλληνες . Έναν αιώνα αργότερα, ο πληθυσμός της αυξήθηκε στους 150000 κατοίκους, από τους οποίους οι έλληνες έφταναν τους 60000.
Με την συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή (1774) με τους ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους για την ναυτιλία και το εμπόριο, η Σμύρνη είχε αρχίσει να αναπτύσσεται με ραγδαίο ρυθμό σε μια δυναμική μητρόπολη.
Έργο αναπτυξιακής σημασίας, , είναι η κατασκευή του λιμανιού και της προκυμαίας (1869-1875) που ξεκίνησε με αγγλική πρωτοβουλία, αλλά την ανέλαβε τελικά η γαλλική εταιρεία Ουδδθυα. Μηχανικός είναι ο Πολύκαρπος Βιτάλης, ο ίδιος που συμμετείχε και στην κατασκευή της προκυμαίας της Θεσσαλονίκης στις αρχές της δεκαετίας 1870.
Η Σμύρνη σήμερα, είναι μια σύγχρονη πολιτεία, με 2.500.000 κατοίκους
Η μετάβαση του σημερινού επισκέπτη από το παραδοσιακό εμπορικό κέντρο στην Άνω Πόλη και από κει στην Πούντα, σ’ένα ταξίδι στον χώρο και στον χρόνο.
ΜΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΕΠΟΧΗ ΤΕΛΕΙΩΝΕΙ
Η οικονομική ακμή δύο τουλάχιστον αιώνων, ήταν η βάση για την διαμόρφωση μιας ελληνικής κοινωνίας που υπερτερούσε εντυπωσιακά από άλλες .. Την ώρα που είχε κορυφωθεί η ανάπτυξη του μικρασιατικού και ιδιαίτερα του σμυρναϊκού ελληνισμού και στην Σμύρνη είχε αποβιβαστεί ,τον Μάιο του 1919, τμήμα του ελληνικού στρατού. Η άφιξη του ελληνικού στρατού και οι βλέψεις των άλλων συμμάχων του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, προκάλεσαν άμεσα τουρκική αντίδραση. Μετά την υπογραφή της συνθήκης των Σεβρών (Αύγουστος 1920) ο Κεμάλ Ατατούρκ, εκφραστής της αναμόρφωσης του νέου τουρκικού κράτους, άρχισε αμέσως συστηματικό αγώνα κατά των Ελλήνων. Ο μικρασιατικός Πόλεμος, έληξε με δραματικές για τον ελληνισμό επιπτώσεις.
Ο ελληνικός στρατός που είχε πλησιάσει την Άγκυρα, αναγκάστηκε τον Αύγουστο του 1922, να συμπτυχθεί, διωκόμενος συνεχώς. Στις 27 Αυγούστου ο τουρκικός στρατός μπήκε στην Σμύρνη και τέσσερεις μέρες αργότερα πυρπολήθηκε.. Ακολούθησε φοβερή λεηλασία και σφαγή αμάχων, ενώ οι Έλληνες εγκατέλειπαν τον τόπο της συμφοράς με όποιον τρόπο μπορούσαν. Ο μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος, βρήκε μαρτυρικό θάνατο καθώς και άλλοι εκπρόσωποι της σμυρναϊκής κοινωνίας. Το χρονικό της καταστροφής είναι γνωστό και φρικαλέο.
Η ΣΜΥΡΝΗ ΣΗΜΕΡΑ
Η Σμύρνη σήμερα αποτελεί την Τρίτη μεγαλύτερη πόλη της χώρας και βρίσκεται στο δυτικό της άκρο μέσα στον ομώνυμο κόλπο με συνολικές διαστάσεις παραλίας πάνω άπω 52 χλμ και μέσο πλάτος τα 9 χλμ. Η Σμύρνη σήμερα διαθέτει πάνω από 4 βιομηχανικές ζώνες, 10 πανεπιστήμια, όλες τις διοικητικές υπηρεσίες που χρειάζεται σαν πρωτεύουσα επαρχίας και περιφέρειας ενώ σαν πόλη είναι ενα νοητό τρίγωνο το οποίο εκτείνεται με τον Καρσιγιακά και το Τσιγλί στο βόρειο του άκρο, την Μπούτσα και
την Μπόρνοβα στην ανατολική της πλευρά, το Γκιόζτεπε, Φατίχ Αλτάι και Χατάυ στα δυτικά της και στο κέντρο βρίσκεται ο παλαιός πυρήνας της πόλης που ήταν διαμορφωμένος έως και το 1940, η περιοχή του Κονάκ και του Αλσαντζάκ.
Γενική διαδρομή – προσεγγίζοντας τη πόλη της Σμύρνης
Κατεβαίνοντας στη πόλη της Σμύρνης απο το βόρειο κομμάτι της μπορείτε να δείτε την καινούρια ανάπλαση που επιχειρείται μάλλον με όχι και πολύ επιτυχή δείγματα ωστόσο οι καινούριες περιοχές έχουν την τάση να αλλάζουν την πόλη σε ότι αφορά την όψη αλλά και το ύψος της.
Η δημιουργία του περιφερειακού αυτοκινητοδρόμου συνολικού μήκους 40 χλμ δημιουργεί εύκολες προσβάσεις απο το δυτικό στο ανατολικό άκρο της πόλης καθώς και εύκολη παράκαμψη του κέντρου της σε ώρες αιχμής.
Εκτός από ένα τμήμα της τουρκικής συνοικίας του άλλοτε Πάνω Μαχαλά και της Πούντας με τους λιθόστρωτους δρόμους σε τίποτα δεν θυμίζει την ανατολίτικη όψη της παλαιάς Σμύρνης με το ιπποκίνητο τραμ της προκυμαίας, τα στενά σοκάκια (=παρόδους) και τα ξύλινα σπίτια. Στη τεράστια σε έκταση πυρίκαυστη περιοχή των άλλοτε έξι συνοικιών, της Αγίας Αικατερίνης, του Αγίου Δημητρίου, του Αγίου Τρύφωνα, της Ευαγγελιστρίας, του Αγίου Νικολάου, και του Αγίου Ιωάννη και
κάποιων τμημάτων άλλων παλαιών συνοικιών εκτείνεται σήμερα το περίφημο πολιτιστικό πάρκο της Σμύρνης, έκτασης 300.000 τ.μ. που αποτελεί μικρογραφία του πάρκου της Μόσχας¹, όπου περιλαμβάνει μικρές λίμνες, ζωολογικό κήπο, ταβέρνες και τις εγκαταστάσεις της ετήσιας εμπορικής έκθεσης με μόνιμα περίπτερα εκθετών σε αρχαίο ελληνικό ρυθμό. Στη θέση του άλλοτε ναού του Αγίου Δημητρίου μέσα στο πάρκο έχει ανεγερθεί το Αρχαιολογικό Μουσείο της Σμύρνης με πλήθος εκθεμάτων της αρχαίας ελληνικής, ελληνιστικής και ρωμαϊκής εποχής.
Η πλατεία του άλλοτε Διοικητηρίου (Κονάκι) αποτελεί σήμερα το κέντρο της κίνησης της πόλης έναντι της οποίας βρίσκεται η αποβάθρα των μικρών επιβατηγών πλοίων ("βαποράκια") που εξυπηρετούν τη συγκοινωνία με τα παράλια περίχωρα της Σμύρνης. Η μεγαλύτερη εμπορική και τουριστική κίνηση σημειώνεται σε ακανόνιστη και στενή οδό από το Κονάκι μέχρι το τέμενος Ισάρ Τζαμί με πλήθος καταστημάτων νεωτερισμών, ζαχαροπλαστεία, χρυσοχοεία, παλαιοπωλεία καθώς και κρεοπωλεία και
οπωροπωλεία αντικαθιστώντας τους πρό του 1922 εμπορικούς δρόμους του Φραγκομαχαλά, των Γυαλάδικων και τις Μεγάλες Ταβέρνες. Οι παλαιές θολωτές και σκοτεινές τουρκικές αγορές, οι λεγόμενες "μπεζεστένια" φέρονται σήμερα χωρίς σκέπαστρα.
Κύρια προάστια και χωριά γύρω από τη Σμύρνη είναι από ΝΔ. και επί της παραλίας κατά σειρά το Καρατάσι, ο Σαλαχανάς, η Καραντίνα, το Γκιόζ Τεπέ και το Κοκαργιαλί, προς Α. είναι το Νταραγάτσι, το Χαλκά-μπουνάρ και από εκεί στο εσωτερικό ο Μπουρνόβας που αποτελούσε την κατ΄ εξοχήν αγγλική παροικία της Σμύρνης. Από το Χαλκά-μπουνάρ και επί της απέναντι ΒΔ. παραλίας του μυχού του κόλπου είναι η Αγία Τριάδα, το Μπαϊρακλί, και τέλος στο άκρο το Κορδελιό (Καρσίγιακα). Άλλα χωριά της Σμύρνης είναι ο Κουκλουτζάς, ο Μπουτζάς, το Σεβντίκιοϊ, ο Προφ. Ηλίας και η Αγ. Άννα.
ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ
Η Πούντα (Αλσαντζάκ)
Το Αλσαντζάκ είναι μία περιοχή στο βόρειο άκρο της προκυμαίας της Σμύρνης και πρόκειται για την παλιά ελληνική συνοικία Πούντα. Σήμερα είναι μία πανέμορφη περιοχή, όπου προσφέρονται εκλεκτά εστιατόρια και μπαρ, με θέα το Αιγαίο Πέλαγος. Η περιοχή περιλαμβάνει πολλά διατηρητέα κτίρια και εκκλησίες, μοναδικής αρχιτεκτονικής. Περιπλανόμενοι στα σοκάκια, θα δείτε πολύ σημαντικά κτίρια της πόλης, όπως το Μουσείο Ατατούρκ, το Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης, το Μητροπολιτικό Μουσείο Σμύρνης, το Μουσείο Σιδηροδρόμων κ.ά. Κοντά στο Αλσαντζάκ υπάρχει το Kulturpark, ένα τεράστιο συγκρότημα εγκαταστάσεων με πάρκα και συχνά φιλοξενεί διάφορες καλλιτεχνικές δραστηριότητες. Εντός της συνοικίας βρίσκεται ο σιδηροδρομικός σταθμός του Αλσαντζάκ, ένα κτίσμα του 1858 σε αποικιακό στυλ, απ’ όπου αναχωρούν τα τρένα για το Αϊδίνιο, το Ντενιζλί και την Προύσα.
Αρχαιολογικό Μουσείο
Βρίσκεται στην πλατεία Konak, στο κέντρο της πόλης. Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Σμύρνης παρουσιάζει μία εντυπωσιακή συλλογή από αρχαία ελληνικά και ρωμαϊκά εκθέματα που βρέθηκαν στην Πέργαμο, στην Ιασό, στην Αλικαρνασσό και στην αρχαία Σμύρνη. Το πρώτο Αρχαιολογικό Μουσείο ιδρύθηκε το 1927 και στεγάστηκε στην ελληνορθόδοξη εκκλησία Ayavukla, ωστόσο η έλλειψη χώρου, κατέστησε αναγκαία τη δημιουργία ενός σύγχρονου μουσείου, που εγκαινιάστηκε το 1984 σε έναν χώρο 5.000 τετραγωνικών μέτρων, που φιλοξενεί συνολικά 23.000 εκθέματα, έχοντας ως στόχο να καλύψει κάθε είδους πολιτιστικής εκδήλωσης, με εκθεσιακούς χώρους, εργαστήρια, αποθήκες, βιβλιοθήκες και αίθουσες συνεδρίων. Στον κήπο του μουσείου, δίπλα στην είσοδο, φιλοξενούνται αμφορείς και κίονες της ελληνιστικής περιόδου. Το δάπεδο του μουσείου στην είσοδο είναι αφιερωμένο στην έκθεση μεγάλων αρχαιολογικών μνημείων που βρέθηκαν στις ανασκαφές. Προτομές και αγάλματα που χρονολογούνται από την αρχαϊκή έως την ελληνιστική περίοδο, εκτίθενται εδώ. Στον επάνω όροφο, φιλοξενούνται κεραμικά αντικείμενα που βρέθηκαν στην προϊστορική Σμύρνη και στην Ιασό, αλλά και γυαλικά, νομίσματα και ένα χάλκινο άγαλμα της θεάς Δήμητρας. Το Μουσείο είναι ανοιχτό καθημερινά εκτός Δευτέρας, από τις 8:30 έως τις 17:30.
Πύργος του Ασανσέρ
Ο πύργος Asansor αποτελεί ένα από τα πιο ενδιαφέροντα αξιοθέατα της Σμύρνης. Πρόκειται για έναν πύργο 51 μέτρων που περιλαμβάνει δύο ανελκυστήρες και χτίστηκε το 1907 στην οδό Mithapasa, προκειμένου να διευκολύνει την πρόσβαση στην περιοχή Χαλίλ Ριφάτ Πασά, καθώς οι διαβάτες έπρεπε να ανεβούν 155 σκαλοπάτια. Για την κατασκευή της χρησιμοποιήθηκαν τούβλα που εισήχθησαν από τη Μασσαλία. Πάνω από την είσοδο έχει τοποθετηθεί μία μαρμάρινη πλάκα που φέρει το όνομα του οικοδόμου Νισσίμ Λεβύ και την ημερομηνία κατασκευής του. Με τους πλέον σύγχρονους ανελκυστήρες μπορείτε στον Πύργο που χρησιμοποιείται ως εστιατόριο και να απολαύσετε τον καφέ ή το φαγητό σας με θέα σε όλη τη Σμύρνη.
Χισάρ τέμενος
Το Χισάρ Τζαμί είναι το παλιότερο τζαμί της πόλης και βρίσκεται στην περιοχή Kemerati, στην καρδιά της Σμύρνης. Κατασκευάστηκε μεταξύ 1592 και 1598 από τον Aydinoglu Yakup Μπέη και αποτελεί ένα οθωμανικό ορόσημο της πόλης, αν και χτίστηκε πριν την Οθωμανική κυριαρχία. Το όνομα του τζαμιού σημαίνει "φρούριο". Είναι χτισμένο από πέτρες και περιλαμβάνει έναν μεγάλο θόλο που στηρίζεται σε 8 πυλώνες και μικρότερους θόλους γύρω από αυτόν, επικαλυμμένους με μόλυβδο, ενώ η ανοιχτή αυλή περιβάλλεται από μία συλλογή 7 τρούλων. Υπάρχουν επίσης και δύο μικρά συντιβάνια που χρησιμοποιούνται για τελετουργικούς σκοπούς και διαθέτει έναν μιναρέ με ένα μόνο μπαλκόνι (serefe). Το εσωτερικό του έχει μία πανέμορφη διακόσμηση, διαθέτοντας μερικές από τις καλύτερες μορφές της οθωμανικής τέχνης. Κατά τη διάρκεια του 19ου και του 20ού αιώνα αναστηλώθηκε πολλές φορές, όπου προστέθηκαν κάποια επιπλέον στοιχεία, ευρωπαϊκής τέχνης.
Καντιφέκαλέ
Το κάστρο αυτό βρίσκεται στον ομώνυμο λόφο, νότια της πλατείας Konak. Το όνομά του σημαίνει "βελούδινο κάστρο" και κατά την αρχαιότητα ονομαζόταν Πάγος. Το κάστρο χτίστηκε από το διάδοχο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Λυσίμαχο στην ερειπωμένη ακρόπολη της αρχαίας πόλης, επανιδρύοντας τη Σμύρνη. Αιώνες τώρα αποτελεί σημείο - ορόσημο της πόλης και γίνονται συνεχείς προσπάθειες για τη συντήρηση και αποκατάσταση του. Ο αρχαίος ιστορικός Στράβων αναφέρει ότι μόνο ένα μικρό μέρος της πόλης βρισκόταν εντός των τειχών του κάστρου, με το μεγαλύτερο μέρος της να βρίσκεται ολόγυρά του. Τα τείχη που σώζονται σήμερα ωστόσο δεν είναι εκείνων των χρόνων, αλλά μεσαιωνικά. Δυτικά του κάστρου υπήρχε το Στάδιο, όπου μαρτύρησε ο Άγιος Πολύκαρπος, ο πρώτος επίσκοπος της Σμύρνης, ενώ το αρχαίο θέατρο που υπήρχε ανατολικά του έχει σχεδόν καταστραφεί, αν και μερικά ίχνη καταδεικνύουν την ύπαρξή του. Το Καντιφέ καλέ στέκει πάνω από τις φτωχογειτονιές της Σμύρνης σε μία τοποθεσία που προσφέρει μία πανοραμική θέα στην πόλη και στο λιμάνι της και εντός του υπάρχει καφέ και διάφορα μαγαζάκια όπου πωλούνται διάφορα είδη λαϊκής τέχνης.
Κεμεραλτί (αγορά)
Το Kemeralti Bazaar είναι μία ιστορική αγορά, στο κέντρο της Σμύρνης, στην ομώνυμη συνοικία. Η δημιουργία του χρονολογείται το 16ο αιώνα, με τη δημιουργία του τέμενους Χισάρ και κατά το 17ο αιώνα χρησιμοποιήθηκε ως εμπορικό κέντρο κυρίως από τους Οθωμανούς. Το 1922 η μεγάλη πυρκαγιά κατέστρεψε ένα μέρος της, ωστόσο μέχρι σήμερα παραμένει σχεδόν ανέπαφο. Εδώ θα βρείτε όλα τα είδη, από χειροποίητα είδη και σουβερνίρ, μέχρι χαλιά, ασημικά είδη και δερμάτινα, ενώ μπορείτε να απολαύσετε τον καφέ σας σε ένα από τα πολλά μικρά καφενεδάκια που υπάρχουν εντός της αγράς.
Το Kizlaragasi Han Bazaar είναι ένα πανέμορφο παζάρι, που αποτελεί πολύ σημαντικό αξιοθέατο της πόλης. Πρόκειται για ένα οθωμανικό χάνι που βρίσκεται στη συνοικία Kemeralti. Είναι μια υπέροχη κατασκευή με ένα τετραγωνικό μέτρο 4000 αυλή, με μια οροφή που καλύπτεται πλήρως με μόλυβδο. Χτίστηκε το 1744 από τον Χασί Μπεζίρ Αγά και στέγαζε στο παρελθόν πανδοχείο για τους εμπόρους από την Ανατολή που μετέφεραν μπαχαρικά και μετάξι. Ωστόσο, έχασε την αίγλη του κατά τον 18ο και 19ο αιώνα, εξ’ αιτίας των τεχνολογικών προόδων που σημειώθηκαν στον τομέα των μεταφορών. Κατά τη χρονική περίοδο 1888-1933 το Kizlaragasi Han αποκαταστάθηκε πλήρως και σήμερα διαθέτει αγορά όπου πωλούνται τα πάντα, ενώ μία στάση για τσάι στο τεϊπωλείο του πανδοχείου, θα σας μεταφέρει σε μία άλλη εποχή.
Πύργος του Ρολογίου
Βρίσκεται στην πλατεία Konak, στην ομώνυμη περιοχή. Σχεδιασμένο από το Γάλλο αρχιτέκτονα Raymont Charles Père και αποτέλεσε δώρο του Γερμανού Αυτοκράτορα Γουλιέλμου Β’ ως δώρο για τον εορτασμό των 25 χρόνων βασιλείας του Σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίντ Β’. Είναι χτισμένο και διακοσμημένο με την οθωμανική αρχιτεκτονική, με ύψος 25 μέτρα, ενώ τριγύρω του έχουν κατασκευαστεί 4 βρύσες, οι οποίες έχουν τοποθετηθεί στις 4 πλευρές του Πύργου. Ο πύργος επίσης απεικονιζόταν σε παλιότερο χαρτονόμισμα των 500 λιρών. Παρόμοιοι πύργοι είχαν χτιστεί και σε άλλες πόλεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, όπως το Βελιγράδι, το Σαράγεβο, τη Μπάνια Λούκα και σε άλλες πόλεις των Βαλκανίων.
ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
ΦΡΑΓΚΟΜΑΧΑΛΑΣ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ
Με τον όρο Φραγκομαχαλάς ήταν γνωστές οι συνοικίες και οικισμοί που υπήρχαν στις παραλιακές πόλεις του Λεβάντε), όπου υπήρχαν συμπαγείς, μεγάλες ή μικρές κοινότητες ή αποικίες Φράγκων (δηλ. Ευρωπαίων, καθολικών). Ο Φραγκομαχαλάς της Σμύρνης ήταν ο σημαντικότερος, μεγαλύτερος και παγκόσμια γνωστός από τις άλλες φράγκικες συνοικίες της Ανατολής.
Εκτεινόταν σε ένα «Τετράγωνο», κατά μήκος της αρχικής παραλίας, περίπου για 900-1000 μ., από ΝΔ προς ΒΑ, από το «Κρομμυδόκαστρο», την σκάλα Σαμάν ισκελεσί και τον δρόμο των «τσιγαροχαρτάδικων», ως την θέση «Γαλάζιο» στον βορρά ,σε επαφή με τον Φασουλά, που ήταν το τέρμα του. Το πλάτος του, από την Ευρωπαϊκή Οδό, έως τα Μαλτέζικα, κυμαινόταν από 70-120 μέτρα, όσο ήταν το μήκος των βερχανέδων.
Ανατολικά του Τετραγώνου, ήταν ο μοναδικός κεντρικός δρόμος του., η Ευρωπαϊκή Οδός. Σημαντικοί δρόμοι με επίκεντρο τον Φραγκομαχαλά και γενικότερα την Σμύρνη, ήταν οι δύο παραλιακοί, ο ένας προς τον βορά προς την Πούντα κι από κει με κύκλο όλο τον μυχό του κόλπου, συνέχιζε προς την Μεναιμένη. Ο άλλος νοτιοδυτικά προς τον Τσεσμέ και την Χερσόνησο της Ερυθραίας.
Το 1922 όταν αφελληνίστηκε οριστικά η Σμύρνη και την καταδίκασαν στον «δια πυρός θάνατον», ο Φραγκομαχαλάς, ακολούθησε την τύχη των Ελλήνων της Σμύρνης Έτσι κανένας, από τους βερχανέδες του και τα εξελληνισμένα φραγκόσπιτά του, δεν γλίτωσαν από τις φλόγες.
ΤΑ ΚΑΣΤΡΑ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ
Τα κάστρα της Σμύρνης ήταν τρία: Το Πανώκαστρο, το Κρομμυδόκαστρο και το Ξώκαστρο.
Το Πανώκαστρο, ήταν η αρχαία Ακρόπολη επί του Πάγου, ανακαινίστηκε στην σειρά από τον Μ. Αλέξανδρο, ύστερα από τους Βυζαντινούς και τέλος από τους Τούρκους.
Το Κρομμυδόκαστρο, ήταν βυζαντινό κάστρο, συνδέθηκε με την ιστορία των Φράγκων και επονομάστηκε «Φρούριο του Αγ.Πέτρου». Δέσποζε στη θάλασσα, και στο λιμανάκι που ήταν και ναύσταθμος. Το τέλος του φρουρίου αυτού ήταν άδοξο. Λίγους αιώνες μετά από τις δόξες του, τον 13ο και 14ο αι., κατεδαφίστηκε σε δύο φάσεις, το 1865 - 1870 και το 1922 - 1930.
Το Ξώκαστρο ή Σαντζάκ Καλέ, ήταν καθαρά τούρκικο και χτίστηκε από τους Τούρκους το 1631, στην συνέχεια του φρουρίου του Αγ.Πέτρου, νοτιοδυτικά για την προστασία της πόλης από τις θαλάσσιες επιδρομές των Ενετών.
ΤΟ ΚΛΕΙΣΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΤΩΝ ΓΑΛΕΡΩΝ
Το λιμάνι του Φρουρίου του Αγ.Πέτρου, ήταν γνωστό από την αρχαιότητα, ως το Κλειστό Λιμάνι των Γαλέρων. Τον 17ου αι ήταν αγκυροβόλιο και ναύσταθμος των σουλτανικών πλοίων, των «Γαλέρων του Μεγάλου Κυρίου» δηλ. του Σουλτάνου, η εκχέρσωσή του έγινε πιθανώς το 1750 Είναι άγνωστο, για ποιους ακριβώς λόγους εκχερσώθηκε το τόσο χρήσιμο αυτό λιμάνι.
Πιθανόν, να ήταν αβαθές και άρα ακατάλληλο για πλοία μεγάλης χωρητικότητας.
Έτσι από το 1750 έως το 1874 περίπου, η Σμύρνη, έμεινε χωρίς φυσικό λιμάνι και το τεράστιο εμπόριό της εξυπηρετείτο από τις «Σκάλες».
ΟΙ «ΣΚΑΛΕΣ» ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ
Στην φυσική παραλία της Σμύρνης, από το Κλειστό Λιμάνι των Γαλέρων, κατά τον 16ο και 17ο αιώνα, υπήρχαν μώλοι και ατελή πρόχειρα, ως επί το πλείστον, μουράγια, με «σκάλες», προβλήτες δηλ., μικρές, ξύλινες αποβάθρες και εξέδρες, δημόσιες και ιδιωτικές, εταιρειών ή ιδιωτών, απ’ όπου γινόταν μεγάλο μέρος της εμπορικής, επιβατικής και κοινωνικής κίνησης. Το μόνο που απομένει, είναι τα τοπωνύμιά τους, στα αντίστοιχα σημεία της νέας Προκυμαίας, ή της οδού Παραλλήλου, ή των παράλληλων οδών της δεύτερης σειράς, αυτά που διατηρήθηκαν έως το 1922
ΤΟ «ΚΑΙ» Η ΦΗΜΙΣΜΕΝΗ ΠΡΟΚΥΜΑΙΑ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ
Η προκυμαία «ΚΑΙ» αποτέλεσε το καμάρι της Σμύρνης. Η πρόσχωση της παραλίας και η δημιουργία της προκυμαίας, άλλαξαν την όψη του παραθαλάσσιου τμήματος της πόλης και, καθόρισαν την εικόνα της στην νεότερη εποχή. Τα έργα ξεκίνησαν το 1867, από πέντε διαφορετικά σημεία : Από τους στρατώνες (στο νότιο άκρο της πόλης), το τελωνείο, το Αγγλικό προξενείο (εκεί που παλιά βρισκόταν η Αγγλική σκάλα), την Μπέλα Βίστα και την άκρη Τούζλα, έως τον σταθμό του Αίδινίου στην Πούντα. Όταν τον Ιούνιο του 1874 ολοκληρώθηκε, η προκυμαία πήρε την τελική της μορφή : 3325μ. μήκος και 28μ. πλάτος ,στρωμένα με πλάκες Νεαπόλεως. Στις σιδηροτροχιές που την διατρέχουν, τροχοδρομούσε ιππήλατο τραμ (τραμβάυ).
Η προκυμαία, «Καί», χωριζόταν σε δύο τμήματα : Από τον σταθμό των διαβατηρίων «Κουμερκάκι», στο εσωτερικό λιμάνι, έως τους στρατώνες, είναι η εμπορική ζώνη - αποβάθρες, ναυτιλιακά και μεσιτικά γραφεία, πρακτορεία κλπ. Το κοσμικό τμήμα, από το τελωνείο ως τα λουτρά στην Πούντα, αποτελούσε χώρο περιπάτου και αναψυχής, με εντυπωσιακά κτίρια -πολυτελείς κατοικίες, δημόσια καταστήματα, αριστοκρατικά καφενεία και ξενοδοχεία, λέσχες και θέατρα. Το λιμάνι, μετά την ανακαίνισή και διεύρυνσή του, αποτελεί το δεύτερο σε κίνηση μετά την Κωνσταντινούπολη. Συνολικά, 17 ατμοπλοϊκές εταιρείες, εκτελούν τακτικά δρομολόγια μέσω Σμύρνης, συνδέοντάς την με τα λιμάνια της βόρειας και δυτικής Ευρώπης, της Αδριατικής, της Νότιας Ρωσίας, αλλά και του Αιγαίου και της Μέσης Ανατολής.
Η ΓΕΦΥΡΑ ΤΩΝ ΚΑΡΑΒΑΝΙΩΝ
Ο σπουδαιότερος συγκοινωνιακός κόμβος, που συνέδεε τον Φραγκομαχαλά, με άλλα σημεία της πόλης και της Μικρασίας γενικότερα, ήταν η Γέφυρα των Καραβανιών, η μοναδική γέφυρα που μπορούσε να αντέξει, βαριά φορτία, καραβάνια , αραμπάδες, νταλίκες κλπ. Αναφέρεται, πως είναι ρωμαϊκή, του 2ου π.Χ. αι., με ένα τόξο, στενή σχετικά, πάντα καλά συντηρημένη, εξ αιτίας της μεγάλης χρησιμότητάς της. Από εκεί, περνούσαν μέρα και νύχτα, τα ανεξάντλητα καραβάνια από το εσωτερικό για την παραλία και τις Σκάλες του Φραγκομαχαλά και της Σμύρνης, για να φορτωθούν στα πλοία.
ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΣΗΜΕΡΑ
ΚΑΙ ΤΙ ΘΑ ΒΡΕΙΤΕ ΠΟΥ
ΜΠΑΣΜΑΝΕΣ Alsancak/Basmane
Το κέντρο της πόλης εκτείνεται στην παλιά ιστορική περιοχή προ της πυρκαγιάς του 1922 όπου και βρίσκονται συγκεντρωμένα τα περισσότερα μνημεία και αξιοθέατα της σημερινής πόλης. Εδώ θα βρείτε τα περισσότερα από τα ιστορικά μνημεία αλλά και την σύγχρονη περιοχή που εκτείνεται κοντά τόσο στην παραλία αλλά και τα περισσότερα από τα ξενοδοχεία που διαθέτει σήμερα η πόλη σε ακτίνα τουλάχιστον 3 χιλιομέτρων από το ιστορικό ρολόι που βρίσκεται στην πλατεία διοικητηρίου και το ορίζουμε σαν κέντρο της πόλης –για λόγους συντομίας. Απο το κέντρο ενημερωτικά θα βρείτε όλα τα λεωφορεία καθώς και τους βασικούς σταθμούς του μετρό που διαπερνούν την πόλη από νότια προς βορρά και από δυτικά προς ανατολικά στην μπορνόβα.
ΜΙΤΧΑΤΠΑΣΑ ΚΑΡΑΤΑΣΙ KARATAŞ MİTHATPAŞA
Η ανερχόμενη περιοχή της Σμύρνης με πληθώρα απο μέρη για έξω καθώς και πολυκοσμία η οποία δημιουργεί δυνατότητες για έξοδο αλλά και διαμονή πλέον. Η περιοχή συγκεντρώνει επιλογές κυρίως για βόλτες, εμπορικά κέντρα και μια σχετικά μοντέρνα εκδοχή του αστικού ιστού της μητρόπολης της Σμύρνης.
Μπούκα Buça –(Μπούκα)
Η πιο πολυπληθής περιοχή της Σμύρνης με πάνω απο 700.000 κατοίκους και φυσικά ομώνυμος δήμος στα νότια απο τον κεντρικό αστικό ιστό με έντονη αστική ζωή και δρώμενα ενώ εδώ θα βρείτε πολλά πάρκα καθώς και μέρη για φαγητό και ποτό.Στην Μπούκα επίσης θα βρείτε μερικά απο τα πιο ενδιαφέροντα τουρκικά αρχοντικά προ του 1922 ενώ γεωγραφικά η περιοχή βρίσκεται πίσω απο το Καντιφεκαλέ –το κάστρο της Σμύρνης ενώ επίσης εδώ βρίσκονται και τα κεντρικά αρχηγεία του ΝΑΤΟ στην Σμύρνη πάνω στην κεντρική λεωφόρο Ataturk.
ΚΟΡΔΕΛΙΟ Karşıyaka
Ο ιστορικό Κορδελιό ή Καρσιγιακάς, που αποτελούσε κάποτε τις εξοχικές κατοικίες των εύπορων Σμυρνιών αλλά και άλλων εμπόρων που δραστηριοποιούνταν στην πόλη. Σήμερα αποτελεί ξεχωριστή αστική μονάδα η οποία συνδέεται με την υπόλοιπη πόλη μέσω κεντρικού οδικού άξονα ο οποίος διαπερνά νοητά όλο τον κόλπο της πόλης. Στο Κορδελιό θα βρείτε πολλές ψαροταβέρνες καθώς και μέρη για φαγητό με καθαρούς και πλατύς δρόμους χωρίς ωστόσο να έχει κάτι αξιόλογο να δείτε εκτός απο πληθώρα εμπορικών κέντρων και μιας σχετικά φτωχής ζώνης διασκέδασης σε σχέση με τον Μπασμανέ, το Αλσαντζάκ ή το Μιτχάτπασα.
Μπάλτσοβα - Balçova
Περιοχή της πόλης όπου μέχρι και το 1930 βρισκόντουσαν πολλά αρμενικά αρχοντικά καθώς και μερικές εξοχικές κατοικίες των εύπορων Ελλήνων Σμυρνιών προ του 1922. Σήμερα αποτελεί μια απο τις ανερχόμενες περιοχές του αστικού ιστού της Σμύρνης με πολλές νέες κατασκευές καθώς και με πολλά αστικά πρότζεκτ σε εξέλιξη. Η περιοχή αποκτά πολλά καφέ καθώς και μέρη για έξοδο ενώ θα πρέπει να περάσετε απο εδώ εάν πάτε προς Κρήνη – Τσεσμέ καθώς και Χίο.
